NATUUR
op onze reis gaan we de grote verscheidenheid van de Turkse
NATUUR zien.
vlak achter het Pontus en het Kaçkar gebergte ligt de Zwarte Zee,
we doorkruisen meerdere bergketens en hoogvlaktes :
we reizen door een zeer afwisselend landschap met dichte bossen maar ook met kale vlakten en bergen,
de ERCIYES, die 3.917m hoog is, is de laatste dagen zichtbaar;
LANDBOUW en VEETEELT
De Turkse ANGORA Kat (ANKARA kedisi) stamt oorspronkelijk uit de Caucasus en is nauw verwant met de Turkse VAN kat.
Sinds de 15e eeuw is ze bekend in Turkije.
Eén van de oude namen van ANKARA is Angora en die naam kennen we van de angora kat, het angora konijn en de angora geit.
De hoofdstad is inderdaad de plek waar deze unieke dieren hun historische oorsprong hebben.
KANGAL
De Kangal is een indrukwekkend groot dier, iets kleiner dan de Mastiff en een erg intelligente maar ook vriendelijke hond.
In Turkije wordt hij al eeuwenlang als herdershond en waakhond gehouden,
maar hij werd vroeger ook gebruikt in het leger en op de leeuwen (en in Afrika op de cheetah) jacht.
Tot 2021 was er een export verbod voor de Kangal (en ook voor de Akbaş, de VAN en de ANKARA kat),
maar dat is daarna veranderd : er mag nu wel uitgevoerd worden als er eerst een vergunning van het
Min. van Bos- en Landbouw is verkregen.
In het plaatsje Kangal staat een groot standbeeld (hierboven het eerste plaatje) van deze hond,
en daar zijn meerdere officiele fokkers van dit ras.
fotogenieke TIPS
(klik op een plaatje om naar het betreffende artikel te springen)
zodat er voor de plaatsen daar aan zee,
maar een klein vlak stukje land over is.
vanuit deze gebergten lopen rivieren in diepe groene dalen naar de zee,
wegen en dorpjes liggen in deze valleien op weg naar hoogvlakten (yayla) in de bergen.
we zien de ARARAT 5137m in de verte vanaf de hoogvlakte van ANİ op 1338m, en
rijden over bergpassen (de hoogste is de BOĞATEPE pas op 2344m)
en zien het ÇILDIR meer op 1950m.
met valleien met
rivieren, stuwdammen, meren en watervallen
en
bruggen;
en soms met veel tunnels.
(klik op een plaatje om naar het betreffende artikel te springen)
AMASYA is ook beroemd om zijn appels. De Amasya appel ruikt lekker, heeft een friszoete smaak en is hard met een knalrode schil.
Recent werd er een 2000 jaar oude mozaiek opgegraven met een appelboom. Amasya kan dus bogen op een lange traditie in de appelteelt.
De appel komt oorspronkelijk uit Azië maar werd voor het eerst in Anatolië gecultiveerd.
Het symbool van ORDU is de HAZELNOOT (FINDIK). 75% van de wereldproductie komt hier uit de omgeving van ORDU.
De vruchtbare valleien zijn van top tot teen met boomgaarden bedekt. De traditie gaat terug tot de prehistorie.
De hazelaar was waarschijnlijk één van de eerste bomen die door de mens gecultiveerd werd.
In de zomer liggen overal op de bodem de hazelnoten te drogen.
Hoewel iedereen veronderstelt dat THEE een van oudsher bekend product van Turkije is,
is dit toch pas rond 1920 voor het eerst naar Turkije gebracht.
Thee werd 5000 jaar geleden toevallig door keizer Shenn Nung in China ontdekt,
toen er een paar theeblaadjes van een boom waaronder hij zat, in een kopje warm water dat hij in zijn hand had, vielen.
Pas vele jaren later rond 1920 begon Zihni Derin, een Turkse landbouwdeskundige, met testen in de buurt van RIZE met theezaden,
die hij uit GEORGIE had meegebracht en pas rond 1950 werd er begonnen met de thee plantages in RIZE TRABZON en ARTVIN.
De theeoogst begint in de maand mei en gaat door tot september/oktober;
maar de grootste oogst is in mei daarna wordt er met tussenpozen steeds nog een beetje geplukt.
Niemand had kunnen voorspellen dat thee, hoewel dit minder dan 100 jaar geleden voor het eerst naar Turkije kwam,
later de nationale drank van Turkije zou worden...
Een van de minder bekende Turkse exportproducten is de KIWI;
als men aan Turkse producten denkt, dan denkt men immers aan olijven, rozijnen, hazelnoten, kersen, vijgen en granaatappelen.
Op dit moment is ongeveer 90% van de kiwi-teelt bestemd voor de lokale markt.
Turkije heeft een gunstig klimaat voor het telen van kiwi's en sinds ca. 15 jaar worden deze voornamelijk aan de Zwarte Zee geteeld.
Turkije is de zevende grootste kiwiteler ter wereld met een opbrengst van 65.000 tot 70.000 ton in 2020.
De kiwi-oogst groeit elk jaar met bijna het dubbele tempo van de rest van de wereld.
Het maken van GRAVYER (gruyere kaas) is net als de Baltische architectuur van de oude gebouwen in KARS,
te danken aan de Russische bezetting.
Tussen 1878 en 1918 werd deze streek door de Russen bezet en maakten de Malakanlar (de bewoners van BOĞATEPE in het berggebied ten noorden van KARS)
daar een kaassoort die Zavot heette, naar het koeienras waarvan zij de melk gebruikten, en
die erg smakelijk was door de sappige grassoorten die zij boven in de bergweiden aten.
Daarom haalden de Russen een gruyere-kaas deskundige, de heer Moser uit Zwitseland naar KARS om daar ook een soort gruyere kaas te gaan vervaardigen.
De door de heer Moser begonnen kaasfabriek werd later aan de Duitse familie Kaiser verkocht.
Vele tientallen jaren bleven leden van de familie Kaiser deze kaas maken,
maar de laatste 50 jaar zijn er weinig familieleden over en wordt de kaasproductie nu door Turkse bewoners van KARS voortgezet.
De smaak van gravyer ligt ergens tussen gruyere en emmentaler in.
In het dorpje BOĞATEPE is een kaasmuseumpje ingericht in de oude kaasfabriek en in KARS staat een uitgebreider kaasmuseum.
Rondom ARTVIN worden er ook oesterzwammen gekweekt bij het dorpje ORUÇLU 14km ten zuiden van de stad ARTVIN.
De nieuwste kwekerij bevindt zich daar in een in onbruikgeraakte tunnel (van een i.v.m. de ARTVIN stuwdam naar een hoger gelegen gebied verplaatste weg).
De HAMSI is een soort Ansjovis, die vooral in de ZWARTE ZEE leeft.
Vanaf 1 september mag er door Turkije op HAMSI gevist worden en dan alleen maar visjes die niet kleiner zijn dan 9cm.
De bewoners van de ZWARTE ZEE streek verzinnen allerlei gerechten met hamsi, maar wij vinden ze het lekkerst als ze knapperig gebakken zijn.
Sinds meerdere jaren worden er in de ZWARTE ZEE streek SOMON / zalm gekweekt; naast kweekbekkens in de ZWARTE ZEE zijn er tegenwoordig
ook erg veel in de stuwmeren te vinden.
De smaak van deze zalm is prima, wij vinden hem zelfs lekkerder
dan de Noorse zalm zoals die in Turkije verkrijgbaar is,
en die meestal veel meer met vet dooraderd is.
In tegenstelling tot andere kattenrassen, kan een Turkse Angora Kat elke kleur ogen hebben.
Het zijdezachte mohair van de angora geit werd ooit alleen rond Ankara geproduceerd en van daaruit naar alle plekken
van de wereld geëxporteerd.
Tegenwoordig worden de geiten ook elders geschoren, vooral in Texas en Zuid-Amerika.
De Kangal is een oud hondenras wiens voorouders waarschijnlijk al meer dan duizend jaar geleden
met de mensen samenleefden en is waarschijnlijk meegekomen met de uit Oost Azië naar Anatolië trekkende Turkse volkeren.
De Kangal is door de Ottomanen meegenomen naar Europa, waar de Kangal de voorouder van de herdershond is.
De Kangal wordt ookwel Karabaş (zwarte kop) genoemd in tegenstelling tot de Akbaş (witte kop),
die een volledig witte vacht heeft
en een ander ras is.
Amerikanen hebben door kruising van de Kangal en de Akbaş een ras gecreeerd dat ze de Anatolian Shepherd noemen,
wat niet door Turkije als een apart ras erkend wordt en dat
net als andere kruisingen çoban köpek (herders hond) genoemd wordt.
Tot 2018 waren de Akbaş en de Karabaş, officieel door de FCI erkend rassen van de Anatolische herdershond.
Sinds 2018 erkent de FCI alleen de Kangal nog als een zelfstandig ras.
De taak om zijn kudde te beschermen, verrichtte hij vaak wekenlang zelfstandig en zonder mensen in zijn omgeving.
De Kangal is de enige hond die een wolf aankan, ofwel door intimidatie (de wolf druipt af) of in een gevecht met zijn enorm sterke kaken.
De korte, dubbele vacht van de Kangal bied een goede bescherming tegen warmte, kou, regen en sneeuw.
